Бізде спортсмендер жаттығу зал мен жарыс деп жүріп өмір сүруден қол үзіп қалады. Ал спорт державасы АҚШ-тағы студенттер өмір сүріп, өмірдің ләззатын ала жүріп спортпен айналысады. Өмірлік хобби, денсаулық кепілі секілді.
Ал сол студенттер біздің типа профессионал спортшыларымыздың көтендерінен теуіп, қалпақпен ұрып алады. Қазақстан млрд-тап қаржы бөледі, проф. спортшыларын өмірден оқшаулап, жаттығудан бас көтертпей тастайды.
Бірақ АҚШ-тың студенттерінен жеңіледі.
АҚШ-та спорт министрлігі деген жоқ. Спортқа бюджеттен қаржы бөлінбейді.
Біз спортпен салауатты өмір үшін, деніміз сау болу үшін емес, біреуді жеңу үшін айналысамыз.
Чемпион деген атақ үшін, мақтану үшін спортпен айналысамыз.
Ал дамымаған елдердің билігі, спорт арқылы дамудың көрсеткіші ретінде халқын алдаудың құралына айналдырып жіберген. Ғылымдағы көрсеткіштер емес спорттағы көрсеткіштерді шектен тыс насихаттайтын себебі, ғылым жолындағылар бүкіл шындықты, теріс саясатты бәрін көріп тұрады. Оларды алдау қиын.
Ал спортшыларға кәмпит беріп алдап, оларды қалағанынша есекке теріс мінгізе алады. Сол үшін спортшыларды шектен тыс насихаттап, қоғамның ең танымал, атақты «тұлғаларына», «ғұламаларына» айналдырды.
Өткенде Елдос Сметовтың «спортшы боламын десеңдер, жаттығу залынан шықпаңдар. Той томалақ, қыдыру дегенді ұмытыңдар» дегендей сөздері хит болып жатыр. Соның сөзін артқы фонына қойып қойып, қырылып жаттығу жасап жатыр. Олардың физикалық салмағын кім тексеріп жатыр? Жүрегін өлтіріп жатыр ма? Одан бөлек олар өздерін өмірден кесіп тастап, тағдыры ертең трагедиямен бітсе ше? Себебі ол трагедияның жолын көрсетіп тұр.
Мысалмен тез түсінікті болады. Жатпай тұрмай жаттығу жасаудан алдына жан салмайтын Қытай, олимпиада да қалайда бірінші орын аламын деп жүріп, спортшыларының тағдыры трагедиямен біткенін білесіздер ме? Интернетте бәрі тұр.
Сол олимпиада чемпиондары жаппай бомж, бич болып қаңғырып кетіп жатыр.
Себебі 30 жасына дейін өмірден оқшау ұстап, жібере салсаң әрине түрлі азап тозақтың ортасында қалады. Өмірге бейім емес. Өмір сүре алмайтын жағдайда болады. Себебі өмірден байланысты кесіп тастасаң, спорттан кейін өмір сүруің қиын болады.
Сол секілді жағдайлар бізде де көп болды: қаншама спортшыларымыз суицидтан өз өзін өлтірді.
Алмас Өтешев асылып өз өзін өлтіруге талпынғанымен өлтіре алмағаны үшін, ол жараның беті ашылды. Қалғандары өліп кеткені үшін қоғам ештеңе түсінбей, білмей қалды. Бұның барлығы спортты өмірмен баланста ұстамаудан туындайды.
Мысалыға, Еуропа мынадай клубтар мен ұлттық құрамалар бар: күндіз жұмыс істеп, кешке қарай матчына баратын. Қолдары босағанда кей кездері жаттығу жасап қояды. Организмді қатты қинамайды. Сол өрт сөндіруші, мұғалім, тб қызметкерлер кешке ұлттық құрамасындағы матчына барып ойнап, Қазақстанның типа проффесионалды футболшыларын біраз қинайды.
Қарап тұрсаңыз, біздің әрекеттеріміз олардың жанында ақымақтық. Ал егер спорт өз өзін ақтап, нарық қалыптастырып жатса мейлі ғой. Бізде ол спорты ешкімге керек емес, ешкім тұтынбайды, ақша төлеп өнерін көрмейді, нарық қалыптаспаған.
Соған қарамастан млрд-тап қаржыны үйіп-төгеді. Бұл халықтың қаржысын есепсіз талан тараж ету.
Фазылбек Әбсаттарұлының жазбасынан.
